ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

«Η Έκταση του Φαινομένου της Μη Φορολογικής Συμμόρφωσης των Ελληνικών Επιχειρήσεων πριν και μετά την οικονομική κρίση του 2008: Εμπειρική Μελέτη».

Περίληψη

Σύγχρονες εμπειρικές μελέτες που έχουν διεξαχθεί τόσο στον ευρωπαϊκό όσο και στον ελλαδικό χώρο αναδεικνύουν την ένταση του φαινομένου της μη φορολογικής συμμόρφωσης των επιχειρήσεων. Το γεγονός αυτό μεταξύ άλλων αποτυπώνει τη δυσχέρεια των ελληνικών επιχειρήσεων, υπό την επίδραση της υφιστάμενης κρίσης, να ανταπεξέρχονται στο ισχύον φορολογικό σύστημα. Ένας άλλος σημαντικός λόγος, εκτός από το φορολογικό σύστημα, είναι οι αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού να καταφέρει να ελέγξει αποτελεσματικά τη φορολογική συμμόρφωση.

Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η αναγνώριση των αιτιών που οδηγούν την ελληνική επιχείρηση στην παραβίαση των φορολογικών κανόνων, καθώς και η σύγκριση του βαθμού και της έντασης που εμφανίζουν οι ελληνικές εταιρείες κατά το διάστημα 2000-2008 και 2009-2016, δηλαδή πριν και μετά το ξέσπασμα της κρίσης.

Η εμπειρική μελέτη περιλαμβάνει ένα δείγμα 150 επιχειρήσεων σε όλη την Ελλάδα. Οι συμμετέχοντες είναι ελεύθεροι επαγγελματίες που διαθέτουν μικρές ή μεσαίες επιχειρήσεις και η έδρα τους είναι σε όλη την Ελλάδα. Επιδιώκεται να μετρηθεί ποσοτικά η αντίληψη των επιχειρηματιών για την φορολογική κατάσταση στη χώρα πριν την οικονομική κρίση του 2008 και μετά την κρίση. Έτσι ώστε να αναδειχθεί το πρόβλημα μη φορολογικής συμμόρφωσης ορισμένων επιχειρήσεων είτε διότι δεν καταβάλλουν τα πρόστιμα που τους επιβλήθηκαν από φορολογικούς ελέγχους, είτε θεωρούν ότι μετά την οικονομική κρίση είναι ευκολότερο ή δυσκολότερο να φοροαποφύγουν ή να φοροδιαφύγουν.

Τα αποτελέσματα από τις 150 μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις έδειξαν ότι οι περισσότεροι επιχειρηματίες θεωρούν ότι υπάρχει μεγαλύτερη δυσκολία αλλά και φόβος στην απόκρυψη εισοδημάτων μετά την οικονομική κρίση. Ο φόβος προκύπτει από την ανησυχία για την ενδεχόμενη επιβολή προστίμου σε περίπτωση ελέγχου. Επίσης θεωρούν ότι οι φορολογικοί έλεγχοι δεν γίνονται τακτικά ή και καθόλου.  Επιπλέον, αναφέρουν ότι έχουν ακούσει για περιπτώσεις οικονομικής συναλλαγής με δημόσιες υπηρεσίες για να αποφύγουν κάποιο πρόστιμο. Επίσης, λιγότεροι από τους μισούς έχουν δεχθεί κάποιο πρόστιμο στην επιχείρησή τους το οποίο εξόφλησαν. Όμως, κάποιοι από αυτούς αναφέρουν ότι θα ξαναέκαναν την συγκεκριμένη παράβαση που τους οδήγησε στο πρόστιμο.

Εν κατακλείδι, φαίνεται ότι το Ελληνικό φορολογικό σύστημα έχει τη βάση του στην έμμεση φορολογία καθώς βασίζεται στην κατανάλωση προϊόντων. Μετά την οικονομική κρίση, φαίνεται ότι το ποσοστό κατανάλωσης έχει μειωθεί αρκετά ακόμα και σε βασικά προϊόντα με αποτέλεσμα η απόδοση του ΦΠΑ να λειτουργεί αρνητικά και για την επιχείρηση και για τον τελικό καταναλωτή. Στον καταναλωτή λειτουργεί αρνητικά διότι πρέπει να πληρώσει περισσότερα για να αποκτήσει το προϊόν και για την επιχείρηση, διότι πρέπει να αυξήσει της τιμές. Έτσι, ορισμένες φορές η φοροδιαφυγή είναι φυσικό επακόλουθο καθώς ο τελικός καταναλωτής συμφωνεί με την επιχείρηση να μην λάβει απόδειξη.

Σημαντικοί Όροι: φορολογική συμμόρφωση, φορολογικό σύστημα, κρατικός μηχανισμός, επιχειρήσεις.