ΒΑΣΙΛΑΚΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ

Οι επιπτώσεις της φορολογικής μεταρρύθμισης στον Φόρο Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων. Οι περιπτώσεις των μισθωτών και συνταξιούχων

Περίληψη

Είναι γεγονός, ότι, ιδιαίτερα κατά την τελευταία δεκαετία, μεσούσης της οικονομικής κρίσης, στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως, γίνεται όλο και πιο συχνά λόγος για την αναγκαιότητα επιβολής αλλαγών στη φορολογική διαδικασία. Ωστόσο, οι μεταρρυθμίσεις στη φορολογία δεν είναι κάτι καινούριο. Ήδη, πριν ακόμα από την επίσημη ίδρυση του ελληνικού κράτους, οι εξεγερμένοι Έλληνες είχαν επιβάλει τις δικές τους αλλαγές στις φορολογικές πρακτικές που πρωτύτερα εφάρμοζαν οι Οθωμανοί, στο πλαίσιο της προσωρινής διοίκησης  που είχαν εγκαθιδρύσει κατά τη διάρκεια του επαναστατικού αγώνα.

Έπειτα, ο Ιωάννης Καποδίστριας, κατά τη θητεία του, επέβαλε κάποιες αλλαγές στη φορολογία, η οποία εξάλλου, εκφραζόταν μέσω ενός συστήματος, που δεν είχε καμία σχέση ως προς την πολυπλοκότητά του με το σημερινό. Στο πλαίσιο αυτό, κατήργησε ορισμένους από τους προϋπάρχοντες φόρους, ωστόσο δεν κατάφερε πλήρως να πετύχει τους σκοπούς του, καθώς προσέκρουσε σε αντιδράσεις εκ μέρους κατηγοριών πολιτών και η προσπάθειά του αυτή δεν είχε την προσδοκώμενη εξέλιξη.

Στη συνέχεια, ο βασιλιάς Όθωνας εφάρμοσε τις δικές του αλλαγές με κύριες την επιβολή της εγγείου και της στρεμματικής φορολογίας, ενώ παράλληλα κατήργησε και αυτός κάποιους από τους προηγούμενους φόρους. Οι αλλαγές συνεχίζονταν με την πάροδο των χρόνων και, κατά τις αρχές της δεκαετίας του 1870 και συγκεκριμένα το 1871, ο πρωθυπουργός Αλέξανδρος Κουμουνδούρος προχώρησε στην Αγροτική Μεταρρύθμιση, που αφορούσε στην αλλαγή των φορολογικών δεδομένων και πρακτικών σχετικά με τις εθνικές γαίες.

Στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα, το φιλόδοξο φορολογικό πρόγραμμα του Χαρίλαου Τρικούπη δεν ευοδώθηκε λόγω σφοδρών αντιδράσεων και, μάλιστα, η χώρα κατέληξε σε χρεωκοπία. Ωστόσο, έπειτα, ο Ελευθέριος Βενιζέλος από τα τέλη της πρώτης δεκαετίας μέχρι τα μέσα της τρίτης δεκαετίας του εικοστού αιώνα, επέβαλε ορισμένες αλλαγές και καινοτομίες, καίριες για τη συνέχιση της εν Ελλάδι φορολογικής πολιτικής, οι οποίες έλαβαν τον χαρακτήρα τομής στα φορολογικά δεδομένα.

Στις μέρες μας, η φορολογία επί του εισοδήματος των φυσικών προσώπων είναι μια σαφώς πιο πολύπλοκη διαδικασία. Ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος ορίζει τα σχετικά με τον τρόπο ενημέρωσης εκ μέρους των φορολογουμένων όσον αφορά στο φορολογητέο εισόδημά τους και παράλληλα, τους τρόπου με τους οποίους αυτό φορολογείται.

Επομένως, περιέχει πολύ μεγάλο αριθμό προβλέψεων σχετικά με τις διαδικασίες που αυτό αποκτάται και συνεπώς, υπόκειται σε φορολόγηση. Σε γενικές γραμμές, οι βασικές του προβλέψεις συνίστανται στην ενημέρωση σχετικά με την προθεσμία υποβολής των φορολογικών δηλώσεων, τη συνέπεια ή ασυνέπεια εκ μέρους των πολιτών, τον αριθμό των ατόμων που υπόκεινται σε ενιαία φορολόγηση, τις κατηγορίες φυσικών προσώπων που εξαιρούνται από αυτή κ.λπ.

Επιπλέον, μεσούσης της οικονομικής κρίσης, σε τοπικό αλλά και διεθνές επίπεδο, επανέρχεται, κατά τα τελευταία χρόνια, η συζήτηση σχετικά με την αναγκαιότητα της επιβολής νέων αλλαγών στη φορολογία. Αυτές δύναται να συμπεριλάβουν προβλέψεις αναφορικά με τα φυσικά πρόσωπα και, ειδικότερα, με τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους, παρέχοντας σχετικές ελαφρύνσεις και δημιουργώντας ένα πιο ευέλικτο φορολογικό σύστημα.

Ακριβώς αυτή την επίδραση της φορολογικής μεταρρύθμισης στη φορολογία των φυσικών προσώπων εξετάζει η παρούσα εργασία. Ως σκοπός, μέσα από τη θεωρητική επισκόπηση του θέματος και την παράθεση σχετικού ερωτηματολογίου, τίθεται η εύρεση και η ανάλυση των σημείων εκείνων, τα οποία, στο πλαίσιο της φορολογικής μεταρρύθμισης, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, επηρέασαν τη φορολογία και κατ’ επέκταση την καθημερινότητα των φυσικών προσώπων.

Λέξεις κλειδιά: Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος, φορολογική μεταρρύθμιση, φυσικά πρόσωπα, μισθωτοί, συνταξιούχοι, εισόδημα, φορολογία