ΜΠΑΝΤΑΛΑΚΗ ΑΝΝΑ

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΝΑΥΠΗΓΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ (2008-2018) ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ, ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ, ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ, ΑΝΤΑΓΩΝΙΣTΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΞΥΓΙΑΝΣΗΣ

Περίληψη

Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας αποτελεί η διερεύνηση της εξέλιξης του Ναυπηγοεπισκευαστικού κλάδου στην Ελλάδα κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης και συγκεκριμένα μεταξύ των ετών 2008 – 2018, καταγραφής των γενικών τάσεων και προοπτικών τόσο σε διεθνές όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Ειδικότερα, έμφαση δόθηκε στους τομείς απασχόλησης, ασφάλισης, ανταγωνιστικότητας, βιωσιμότητας και επενδύσεων με σκοπό την αποτύπωση των σημαντικότερων προβλημάτων που αντιμετώπισαν οι επιχειρήσεις του Ναυπηγοεπισκευαστικού κλάδου της χώρας μας και πιθανόν να αντιμετωπίζουν μέχρι και σήμερα ή που πιστεύουν ότι θα αντιμετωπίσουν στο άμεσο μέλλον. Τον προσδιορισμό του μεγέθους επηρεασμού της οικονομικής κρίσης στη λειτουργία και βιωσιμότητα τους, αν η οικονομική κρίση μπορεί να ξεπεραστεί με ορθό στρατηγικό σχεδιασμό αξιολογώντας πλεονεκτήματα, μειονεκτήματα, ευκαιρίες και απειλές του εξωτερικού περιβάλλοντος. 

Για την εκπλήρωση του σκοπού αυτού, πέραν των δευτερογενών πηγών (βιβλιογραφικής επισκόπησης, μελετών, επιστημονικών άρθρων, κλπ.) για την άντληση στοιχείων, διενεργήθηκε πρωτογενής έρευνα απευθυνόμενη στις επιχειρήσεις του Ναυπηγοεπισκευαστικού κλάδου και καταβλήθηκε προσπάθεια καταγραφής των απόψεων του εξεταζόμενου δείγματος μέσω περιγραφικής και επαγωγικής στατιστικής, σχετικά με τις μελλοντικές προοπτικές εξέλιξης και βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της Ελληνικής Ναυπηγικής Βιομηχανίας. Επίσης, διενεργήθηκε προσπάθεια καταγραφής των απόψεων εκπροσώπων του εξεταζόμενου κλάδου μέσω δομημένου ερωτηματολογίου και αξιολόγησης των θέσεων τους.

Ο Ναυπηγοεπισκευαστικός κλάδος ή Ναυπηγική Βιομηχανία με βάση ιστορικά στοιχεία του παρελθόντος, συμβάλλει σε σημαντικό βαθμό στη διαμόρφωση των οικονομικών μεγεθών της Ελληνικής Οικονομίας, τόσο στον τομέα της απασχόλησης όσο και στον τομέα της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας στο σύνολο της μεταποίησης, δεδομένου ότι, η Ελληνική Ναυτιλία κατατάσσεται στην πρώτη θέση σε παγκόσμια κλίμακα.

Η μεγαλύτερη συρρίκνωση της Ελληνικής Ναυπηγικής Βιομηχανίας της χώρας μας  εμφανίστηκε κατά την περίοδο κρατικοποίησης των δύο μεγαλύτερων Ναυπηγείων (Σκαραμαγκά και Ελευσίνας). Σήμερα τα Ναυπηγεία Νεωρίου Σύρου έχουν ιδιωτικοποιηθεί, ενώ τα Ναυπηγεία Ελευσίνας και τα Ελληνικά Ναυπηγεία (Σκαραμαγκά) αναζητούν λύσεις για επιβίωση και η Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος τελεί υπό αβεβαιότητα, αναλαμβάνοντας επισκευές μικρής έκτασης κυρίως σε μικρού και μεσαίου μεγέθους πλοία (κότερα, ιστιοπλοϊκά, γιοτ, κάποια επιβατικά πλοία, κ.λπ.).

Κατά την εξεταζόμενη χρονική περίοδο έχει παρατηρηθεί πτώση στα βασικά οικονομικά μεγέθη του κλάδου, ως επακόλουθο της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης η οποία επηρέασε σε μεγαλύτερο βαθμό την αγορά της Ναυπήγησης, ενώ σε μικρότερο βαθμό επηρέασε την αγορά της Επισκευής πλοίων και σκαφών.

Τα αίτια της κρίσης φαίνεται ότι, σχετίζονται με τις δυσμενείς εξελίξεις στη διεθνή αγορά της ποντοπόρου ναυτιλίας σε συνδυασμό με τη γενικότερη βαθιά οικονομική κρίση της Ελληνικής οικονομίας και τα προβλήματα των μεγάλων ναυπηγικών μονάδων. Σε παγκόσμιο επίπεδο η ναυπηγική βιομηχανία βρίσκεται σε ύφεση γεγονός το οποίο συνδέεται με τα καταγεγραμμένα ιστορικά στοιχεία του παρελθόντος που εστιάζονται στους οικονομικούς κύκλους.

Μετά από πολλές δεκαετίες τα Ναυπηγεία κυρίως της Ασιατικής ηπείρου μέσω θεμιτού ή αθέμιτου ανταγωνισμού καθώς και τα περισσότερα Ναυπηγεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία κατά τη δεκαετία του 1950 βρίσκονταν στην κορυφή της κατάταξης σε παγκόσμια κλίμακα, έχουν αναγκαστεί να προβούν σε κλείσιμο ή συγχώνευση με σκοπό την επίτευξη οικονομιών κλίμακος. Βασική ανάγκη των Ναυπηγείων της Ε.Ε. αποτελεί η περαιτέρω αυτοματοποίηση, εξειδίκευση και αύξηση των επενδύσεων σε νέες τεχνολογίες.

Με δεδομένου τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα μεγάλα ναυπηγεία της χώρας μας ο Ναυπηγοεπισκευαστικός κλάδος συνεχίζει να συμβάλλει σημαντικά ως προς τα μεγέθη συμμετοχής στα μερίδια απασχόλησης και παραγωγής, τη διασύνδεσή του με τη δραστηριότητα άλλων κλάδων, την ανάπτυξη τεχνολογικών καινοτομιών, την ασφάλεια των θαλάσσιων μεταφορών και άμυνας σε διεθνές επίπεδο καθώς και τη συμβολή του στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας μας.

Η ναυπηγική δραστηριότητα σε διεθνές επίπεδο αναμένεται να παρουσιάσει ανάκαμψη μέσω της σταδιακής αύξησης του διεθνούς εμπορίου, της εφαρμογής αυστηρότερων περιβαλλοντικών κανονισμών καθώς και μέσω αλλαγών και ανακατατάξεων προς την κατεύθυνση της μείωσης του κόστους παραγωγής.

Προτεραιότητα για τις επιχειρήσεις του κλάδου θα πρέπει να αποτελέσει η ανάπτυξη ορθής στρατηγικής πολιτικής με στόχο την επιτυχή αξιοποίηση των ιδιαίτερων πλεονεκτημάτων που κατέχουν. Η σημασία του ορθού στρατηγικού σχεδιασμού απορρέει από την ανάγκη για επιβίωση τόσο στο εγχώριο όσο και στο διεθνές επιχειρηματικό περιβάλλον. Βασικός παράγοντας για τη χάραξη ορθή στρατηγικής αποτελεί η έγκαιρη πληροφόρηση πολιτικού και οικονομικού περιεχομένου και η κατάλληλη αξιολόγηση και αξιοποίησή της καθώς και η επιλογή της καταλληλόλητας του χρόνου για την ανάληψη δράσης στα πλαίσια του ανταγωνισμού.

Η ανάπτυξη αποτελεί βασικό στόχο της κάθε χώρας που θα πρέπει να προωθεί μέσω δυνατών τομέων και κυρίως μέσω των κλάδων εκείνων που η χώρα διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα όπως είναι η Ναυτιλία και ο Τουρισμός.

Σημαντικοί Όροι: Ναυπήγηση, Ανταγωνιστικότητα, Παγκόσμια ναυπηγική αγορά,

Οικονομική κρίση, «Πράσινη» ναυτιλία