IΩΑΝΝΑ ΛΑΓΟΠΑΤΗ

Αξιολόγηση της πορείας της Λογιστικής μεταρρύθμισης από την εφαρμογή του διπλογραφικού  συστήματος  λογιστικής στους Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού (Π.Δ. 315/1999)

Περίληψη

Η υιοθέτηση της διπλογραφικής μεθόδου και της Αναλυτικής Λογιστικής από τους Δήμους της χώρας μας, αρχής γενομένης από το 2000 και έκτοτε, αποτέλεσε μια βαθιά καινοτομία στην προϋπάρχουσα οικονομική κατάστασή τους και κυρίως στον τρόπο σκέψης, λειτουργίας και οργάνωσης τόσο των Υπηρεσιών τους και του ανθρώπινου δυναμικού τους όσο όμως και των πολιτικών αιρετών της αυτοδιοίκησης.

Επρόκειτο για εγχείρημα δύσκολο και απαιτητικό τόσο σε χρόνο όσο και σε πόρους, ανθρώπινους και υλικούς, το οποίο απαίτησε ριζικές αλλαγές στην Οικονομική Υπηρεσία των ΟΤΑ και γενικότερα στον μέχρι τότε τρόπο λειτουργίας του λογιστικού-διαχειριστικού συστήματός τους.  Και ως κάθε τι καινούριο, συνάντησε εμπόδια, αντιδράσεις και κατεστημένες νοοτροπίες , οι οποίες βεβαίως με την πάροδο των ετών αμβλύνθηκαν μεν, δεν εξαλείφθηκαν όμως πλήρως. Ως εκ τούτου έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον να μελετηθεί, 18 ολόκληρα χρόνια μετά την αρχική εφαρμογή της διπλογραφικής λογιστικής μεθόδου στους Δήμους, ποια είναι η σημερινή κατάσταση, ποια από τα αρχικά προβλήματα εξαλείφθηκαν, ποια εμμένουν και πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί σήμερα από την Τ.Α. η συμβολή της λογιστικής του δεδουλευμένου στα νέο απαιτητικό δημοσιονομικό περιβάλλον εντός του οποίου καλούνται να δραστηριοποιηθούν οι ελληνικοί Δήμοι.

Στην παρούσα εργασία, η οποία χωρίζεται σε τέσσερα κεφάλαια, θα παρουσιασθεί η πορεία εφαρμογής της λογιστικής του δεδουλευμένου στους Δήμους της χώρας μας, η οποία πρωτοκαθιερώθηκε με το Π.Δ. 315/1999, αρχικά σε μεγάλο αριθμό Δήμων (με πληθυσμό > 5.000 κατοίκων ή με τακτικά έσοδα > 500 εκ. Δρχ. ετησίως), και στη συνέχεια με το άρθρο 266 παρ. 10 του Ν.3852/2010 (Σχέδιο Καλλικράτης) επεκτάθηκε υποχρεωτικά σε όλους τους ΟΤΑ, εγχείρημα δύσκολο λόγω του μεγάλου αριθμού των Δήμων, της ανομοιομορφίας τους και των ελλείψεων σε εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό και πληροφοριακό εξοπλισμό που παρουσίαζαν, τουλάχιστον στο πρωτογενές στάδιο.

Μέσα από την παράθεση των χαρακτηριστικών του Απλογραφικού Λογιστικού Συστήματος και του Διπλογραφικού, θα επιχειρηθεί να αναδειχθεί η σημαντικότητα και η προσφορά του τελευταίου στην καλύτερη και περισσότερο αξιόπιστη πληροφόρηση των ΟΤΑ και του περιβάλλοντός τους άρα και στη λήψη ορθολογικότερων αποφάσεων από τις διοικήσεις τους στα πλαίσια μάλιστα του εκσυγχρονισμού τους και της υιοθέτησης των αρχών του new public management καθώς και στην περαιτέρω προσπάθεια για δημοσιονομική εξυγίανση και χρηστή χρηματοοικονομική διαχείριση των φορέων της ελληνικής Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ειδικά υπό τις παρούσες ασφυκτικές μνημονιακές υποχρεώσεις της χώρας μας . 

Παράλληλα, θα επισημανθούν οι ιδιαιτερότητες και τα προβλήματα που αντιμετώπισε η εν λόγω λογιστική μεταρρύθμιση από το 2000 μέχρι και σήμερα, και θα γίνει ιδιαίτερη αναφορά στη δυσκολία – αδυναμία των Δήμων να εφαρμόσουν την Αναλυτική Λογιστική, παρότι είναι υποχρέωσή τους.

Για τους σκοπούς της μελέτης μας, απεστάλη σε δείγμα Δήμων, ερωτηματολόγιο προς συμπλήρωση από τον Προϊστάμενο της Δ/νσης Οικονομικών Υπηρεσιών και τους υπαλλήλους που ασχολούνται με την εφαρμογή του διπλογραφικού προκειμένου να αναδειχθούν οι δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι ΟΤΑ κατά την εφαρμογή του, να αποτιμηθεί η συμβολή του στην αυτοδιοικητική πρακτική, να συναχθούν ωφέλιμα συμπεράσματα αλλά και να διατυπωθούν προτάσεις για την περαιτέρω βελτίωση του οικονομικού γίγνεσθαι των ΟΤΑ. 

Τα συμπεράσματα της έρευνας απέδειξαν μεν την εδραίωση του διπλογραφικού συστήματος και τη σταδιακή αλλαγή νοοτροπίας και συγκρότησης των Οικονομικών Υπηρεσιών των Δήμων, ανέδειξαν ωστόσο και υστερήσεις αναφορικά με την έγκαιρη σύνταξη των οικονομικών τους καταστάσεων, την απουσία ή πλημμελή εφαρμογή της Λογιστικής Κόστους σε μεγάλη μερίδα των Δήμων, την υποτίμηση των πλούσιων πληροφοριακών στοιχείων που προκύπτουν από τους Ισολογισμούς τους αλλά και τις Εκθέσεις Ελέγχου των Ορκωτών Λογιστών καθώς και την απόμακρη-αδιάφορη αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων από τις εποπτεύουσες Αρχές των ΟΤΑ.

Λέξεις – Κλειδιά: λογιστική μεταρρύθμιση, απλογραφικό σύστημα, διπλογραφικό λογιστικό σύστημα, αξιόπιστη πληροφόρηση, Αναλυτική Λογιστική, δημοσιονομική εξυγίανση, χρηστή διαχείριση, λήψη ορθολογικών αποφάσεων.