ΜΑΡΙΑ – ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΓΚΙΝΗ

ΟΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΕΣ ΡΟΕΣ ΚΑΙ Η ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΟΥΣ

ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ:

ΓΕΡΜΑΝΙΑ 1960 / ΕΛΛΑΔΑ 1990

Περίληψη

Η συγκριτική μελέτη αυτή, εκπονείται με άξονα τη μετανάστευση, ένα ιδιαιτέρως σημαντικό και κρίσιμο ζήτημα που απαντά συνεχώς στην επικαιρότητα. Η διερεύνηση της μετανάστευσης ως φαινόμενο αλλά και ως έννοια απασχόλησε και απασχολεί τους κοινωνικούς επιστήμονες κατά το χρονικό διάστημα από το δεύτερο μισό του 20^ου αιώνα έως και σήμερα. Οι απόψεις για τα αίτια, τις αφορμές αλλά και τις επιδράσεις των μεταναστευτικών ροών, τα μεγέθη των οποίων βαίνουν αυξητικά τους τελευταίους δύο αιώνες είναι αρκετές. Μελετώντας τις εκφάνσεις της μετανάστευσης εσωτερικής και εξωτερικής, αλλά και την προσφυγική κρίση ως σημαντικό κομμάτι της ιδιαιτέρως τα τελευταία χρόνια, συναντά κανείς αντικρουόμενες γνώμες και κρίσεις που απλώς αντικατοπτρίζουν την αλλαγή των πολιτικών και κοινωνικών συνθηκών σε όλο το φάσμα της μετανεωτερικότητας, από την άνοδο και ακμή του κοινωνικού κράτους ως την έλευση του νεοφιλελευθερισμού.

 Η εν λόγω μελέτη προσανατολίζεται στην εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τις δύο σημαντικότερες μεταναστευτικές ροές, με την Ελλάδα ως χώρα αποστολής και ως χώρα υποδοχής, στα μισά και στα τέλη του 20ού αιώνα: η ροή από Ελλάδα προς Γερμανία τη δεκαετία του 1960 και η ροή από Αλβανία προς Ελλάδα τη δεκαετία του 1990. Πιο συγκεκριμένα, θα επιχειρηθεί να καταγραφεί ο βαθμός ενσωμάτωσης των μεταναστών στην εκάστοτε κοινωνία υποδοχής. Θα συγκριθούν οι συνθήκες διαβίωσης σε αυτήν αλλά και η απόφαση περί παραμονής στη χώρα προορισμού ή παλιννόστησης.

Τα συμπεράσματα αυτά, που πραγματεύονται τόσο την κοινωνική ενσωμάτωση των μεταναστών όσο και τις επιδράσεις σε τοπικό επίπεδο στις χώρες υποδοχής, θα προκύψουν τόσο από θεωρητική μελέτη όσο και από εξέταση στοιχείων δευτερογενών πηγών. Υπολογίζεται να αξιοποιηθούν τα στοιχεία διαφόρων πηγών με κυριότερα εκείνα που συγκεντρώθηκαν στη Δυτική Γερμανία το 1972 (Ματζουράνης, 1974) και εκείνα που συγκεντρώθηκαν στην Ελλάδα το 2016 (Μακρυγιάννη, Μάνος, & Παπαδοπούλου, 2017).

Στο πρώτο κεφάλαιο θα εξεταστεί η ροή από την Ελλάδα και εν συνεχεία στο δεύτερο η ροή προς την Ελλάδα. Θα αποτυπωθεί παράλληλα το ιστορικό πλαίσιο, θα καταγραφούν τα αίτια και θα περιγραφούν οι συνθήκες διαβίωσης των Ελλήνων στη Γερμανία και των Αλβανών στην Ελλάδα. Θα μελετηθούν οι σχέσεις μεταξύ των μεταναστών της πρώτης γενιάς και οι προσπάθειες ενσωμάτωσής τους στις κοινωνίες υποδοχής αλλά και η κρίσιμη επιλογή τους όσον αφορά στην παραμονή ή στην επιστροφή στη χώρα αφετηρίας τους. Στο τρίτο κεφάλαιο αναλύονται οι πολιτικές ένταξης και ενσωμάτωσης, η διαφορά αυτών των όρων και εν γένει η μεταναστευτική πολιτική των δύο χωρών υποδοχής. Τέλος στο τέταρτο κεφάλαιο θα αποτυπωθούν τα συμπεράσματα.

Μέσω της μελέτης αυτής θα επιχειρηθεί να αντληθεί ένα πρωτόλειο συμπέρασμα σχετικά με τα ζητήματα της ενσωμάτωσης, της επιλογής της παραμονής στη χώρα κατεύθυνσης ή της παλιννόστησης και εν κατακλείδι των ωφελειών ή των απωλειών τόσο για τους ίδιους τους μετανάστες όσο και για τις χώρες τους. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον να εντρυφήσει κανείς στις πραγματολογικές συνθήκες γύρω από τις οποίες η Ελλάδα ως άξονας, μετατράπηκε από χώρα αποστολής σε χώρα υποδοχής μεταναστών και ποιες πολιτικές που κατακρίθηκαν κατά κόρον σχετικά με τη γερμανική κοινωνία υποδοχής επαναλήφθηκαν ως κακό παράδειγμα στην ελληνική.

Λέξεις – κλειδιά: Μετανάστευση, Έλληνας, Αλβανός, εργάτης, ένταξη, ενσωμάτωση.