ΚΑΡΑΓΚΟΥΝΗ ΣΠΥΡΙΔΟΥΛΑ

Η ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ Ο ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΥ 1898

Περίληψη

Αφορμή για τη συγγραφή της παρούσας διπλωματικής εργασίας, αποτέλεσε η τρέχουσα δημοσιονομική κρίση που πλήττει την Ελλάδα και ο έλεγχος που αναγκάστηκε να αποδεχθεί  από τους πιστωτές της, στα πλαίσια εξυγίανσης της ελληνικής οικονομίας.

Ανατρέχοντας στο παρελθόν διαπιστώνεται ότι η Ελλάδα,  από ιδρύσεως του νεοελληνικού κράτους, βρέθηκε πολλές φορές σε παρόμοια δυσχερή δημοσιονομική θέση. Μια από τις σημαντικότερες κρίσεις που αντιμετώπισε η χώρα, τόσο σε μέγεθος όσο και σε διάρκεια, ήταν η πτώχευση του έτους 1893, η οποία σε συνδυασμό με τον ατυχή ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, οδήγησε στην επιβολή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου (Δ.Ο.Ε.) ένα χρόνο αργότερα, το 1898. 

Στα πλαίσια αυτά, με την παρούσα διπλωματική εργασία επιδιώκεται να αναδειχθεί, ότι το ελληνικό κράτος αντιμετώπισε και κατά το έτος 1893 ανάλογα δημοσιονομικά προβλήματα με την σημερινή εποχή και αντίστοιχη δημοσιονομική εποπτεία, με την μορφή του Δ.Ο.Ε. του έτους 1898. Ακολούθως, επιχειρείται μια παράθεση των αιτίων και των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών που οδήγησαν στον Δ.Ο.Ε. του 1898 και μια συσχέτισή τους με τα αίτια και τις συνθήκες που διέπουν την τρέχουσα δημοσιονομική κρίση που πλήττει την χώρα.

Οι χρόνιες παθογένειες και διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας, καθώς και η αδυναμία των ελληνικών κυβερνήσεων να εμπεδώσουν και να χρησιμοποιήσουν αξιόπιστους δημοσιονομικούς θεσμούς, είχαν και στις δύο περιπτώσεις σαν αποτέλεσμα την μη χρηστή διαχείριση των δημοσίων οικονομικών, την ύπαρξη μόνιμου ελλείμματος στον κρατικό προϋπολογισμό και την έλλειψη αξιοπιστίας της χώρας. Έτσι, το ελληνικό κράτος, λόγω της μειωμένης διαπραγματευτικής του ικανότητας αναγκάστηκε και τότε και τώρα να καταφύγει σε έναν άνευ όρων ή με επαχθέστατους όρους δανεισμό, εσωτερικό ή εξωτερικό. Επίσης, προκειμένου να πετύχει την σύναψη των δανείων αναγκάστηκε είτε να προσφέρει ως εγγύηση ένα σημαντικό μέρος των κρατικών εσόδων είτε να δεσμευτεί για την υλοποίηση συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων, λαμβάνοντας μέτρα τα οποία συνδέονταν με τους τρεις στόχους των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής, τον δημοσιονομικό, τον χρηματοπιστωτικό και τον αναπτυξιακό. Τα δάνεια και στις δύο περιπτώσεις χρησιμοποιήθηκαν κυρίως σαν μέσο επιβίωσης και όχι για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, παραχωρώντας στους δανειστές της τον οικονομικό έλεγχο και κατ’ επέκταση τον περιορισμό της εθνικής της κυριαρχίας. Επίσης, θα επιχειρηθεί να αναδειχθεί ότι το γεγονός της εξώθησης της χώρας από τις μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις της εποχής και ιδιαίτερα την Γερμανία, σε πόλεμο εν μέσω δεινής οικονομικής κρίσης, κατέστησε την χώρα περισσότερο ευάλωτη στις διεθνείς οικονομικές πιέσεις και επέφερε την ταχύτερη και με επαχθέστερους όρους  επιβολή εκ μέρους τους του Δ.Ο.Ε.. 

Επιπλέον, επιχειρείται, μέσω ερωτηματολογίου, το οποίο απευθύνθηκε σε δείγμα ερωτώμενων με γνώση του σχετικού αντικειμένου να διαγνωσθεί αν οι απαντήσεις του δείγματος και σε ποιο βαθμό συγκλίνουν ή αποκλίνουν σε σχέση με τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγει η παρούσα διπλωματική εργασία, με βάση την μελέτη των σχετικών πηγών και  βιβλιογραφίας και τις ερευνητικές υποθέσεις.

Λέξεις κλειδιά: δημόσιο χρέος, δημόσια ελλείμματα, δημόσιος δανεισμός, πτώχευση, Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος (Δ.Ο.Ε.).